بناهای تاریخی ارومیه - قسمت دوم

بناهای تاریخی ارومیه - قسمت اول

خب سه طبق است پس قاعدتا 3 نفر اینجا باید مقبره داشته باشند؟  2طبقه هست ولی اون گنبد و طاق سومی یک حالت 2 جداره دارد آن بالا. مصالح این بنا همانطور که دیده می‌شود تا ارتفاع 3.60 متر سنگ‌های تراش دار خاکستری هست و از آن به بالا هم مصالح آجری هست. ما وقتی پایین را نگاه کردیم در پایین یک فضای خیلی کوچکی داریم و گنبدی را که تقریبا 2 متر از سطح زمین فاصله داشت بعد آمدیم طبقه بالا یک گنبد بزرگتر با فضای بیشتری را اینجا می‌بینیم و نقش و نگار هم اینجا ندارد؛ یعنی هیچ کتیبه‌ای را اینجا نمی‌بینیم و فضایی که نوشتاری باشد را اینجا نمی‌بینیم و فضای خیلی ساده هست و تابلوهایی را داریم تماشا می‌کنیم که مرتبط با استان آذربایجان غربی هست. خب آن پایین که فضا خیلی کوچک بود و اتاق کوچک با سقف تقریبا 2 متر را داشتیم و این فضا بزرگتر هست.

در مورد اینکه این فضا چرا اینقدر ساده هست توضیح میدهید؟

سازه های دوره سلجوقی نقوش هندسی معماری ساده و ارتفاع های کمتر از بناهای یادبود دوره ایلخانی را داشتند. این مقبره هم چون بیرون از حصار و باروی تاریخی شهر ارومیه قرار گرفته بوده یعنی در واقع ما دویست سیصد متر از حصار تاریخی ارومیه بیرون هستیم و این مقبره هم بیرون از حصار تاریخی ارومیه ساخته شده است. الان در مرکزیت شهره؟ بله.

این بنا چی بوده است؟

این بنا چون به طرف جنوب و جنوب غرب ساخته شده است یک کتیبه گچبری به صورت محراب بوده و قسمت زیادی از این تخریب شده و کتیبه‌ای هم داشته که خوانده نمی‌شود ظاهرا و بیش از دو سه کلمه آن بیشتر خوانده نمی‌شود. در مورد گنبد هم که فرمودید ارتفاع سردابه و فضای داخلیش به 2 متر می رسد ولی این اشکوب و این طبقه ارتفاعش شاید به بالای سه و نیم و چهار متر تا تیزه گنبد عرقچین آن می رسد. در مورد سیستم مقبره‌های دوره سلجوقی هم یک نکته‌ای وجود دارد که هم در این مقبره و هم گنبد سرخ مراغه و سایر مقبره‌هایی که شبیه و همدوره این مقبره بودند وجود دارد و آن هم طبقه‌هایی هست که ساخته می‌شدند طبقه پایین که الان شما فرمودید ارتفاع طبقه پایین بوده مشهور بوده به سردابه و طبقه بالای آن را می‌گفتند شیرونگاه یا مقبره که الان داخل آن هستیم که مقرنس سازی شده و طاق نماهایی که با گچ ساخته شده است. معماری و تزیین معماری خاصی هم در آن دیده نمیشود.

این فضایی که الان کنار من دارید تماشا می کنید نقش و نگارهایی هست که روی سنگ نقش بسته و در شهر نجف آباد اصفهان هم به مناطقی رفتیم که سنگ نگاره‌ها آنجا بودند و قدمتشان به 7 الی 8 هزار سال قبل برمیگشت و ما نقش و نگارهایی را بیشتر از حیوانات و حتی انسان روی سنگ‌ها می‌دیدیم که به وسیله سنگ تراشیده شده بود این نقاشی‌ها. اینجا هم دارید می بینید اما توضیح آقای الهی که برای من دادند این بود که این سنگ نگاره‌ها کپی هستند یعنی فضایی که اینجا به عنوان موزه سنگ داریم تماشا می‌کنیم کپی هستند از جاهای مختلف. سنگ نگاره ای که ما کنارش ایستادیم سنگ نگاره‌ای هست مربوط به دوره پیش از تاریخ که صحنه‌های شکار را روایت می‌کرده و این سنگ نگاره کپی از سنگ نگاره شهرستان مهاباد و منطقه خرهنجیران است که گرته برداری از آن سنگ نگاره انجام شده است.

این هم به هفت هشت هزار سال پیش برمیگردد؟

تاریخگذاری دقیق انجام نشده است ولی دوره عصر میانسنگی و پارینه سنگی دوره‌هایی بوده که به صورت متفاوت سنگ نگاره ها و نقوش صخره‌ای دیده شده است و بین بازه 20000 سال تا 8000 سال پیش از میلاد تلرانس دارد. این قوچ‌های سنگی که روی مقبره ها قرار می‌گرفتند از قبرستان های اطراف ارومیه به اینجا منتقل شدند برای حفاظت بهتر و پایه ستون هایی را می بینید که آن‌ها هم از بناهای تاریخی هست که اینها اصل هست. معمولا این سنگ قبرهایی که به صورت قوچ و نقوش صلیبی یا چلیپایی هم داخلش می‌بینیم مربوط به قبرستان مسیحی های شهرستان ارومیه بوده است.