دریاچه ارومیه - قسمت اول

به نام خدای بزرگ و مهربان. اینجا استان آذربایجان غربی شهر ارومیه است. ما الان در کنار دریاچه ارومیه هستیم این دریاچه یکی از پتانسیل‌های گردشگری در  ارومیه است. وقتی داشتیم در امتداد دریاچه حرکت میکردیم ابتدا یک حاشیه سفید رنگ را دیدم که به نمکزار شبیه بود و بعد از آن هم خود دریاچه که رنگ آب آن قرمز است برای همین از آقای دکتر میرعلی محمدی عزیز می‌پرسیم و ایشون استاد دانشگاه و جز ستاد احیای دریاچه ارومیه و عضو شورای اسلامی شهر ارومیه دعوت کردیم .نخست سلام و علیک

سلام .به بینندگان عزیز

الان باد شدیدی داره میاد ؟ این باد همیشه است؟

باد جنوب غربی که غالب است بر جبهه‌هایی دیگر باد و همواره از غرب به شرق میوزد از ارومیه به سمت تبریز. عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه این ستاد چیست؟ قراره چیکار کنه؟ دریاچه ارومیه در گودترین حوزه ابریز است به مساحت 53 هزار کیلومتر مربع که 40 درصد مربوط به استان آذربایجان شرقی بوده و 12 درصد آن بخش شمالی کردستان و مابقی استان اذربایجان غربی. جایی که الان هستیم از پایین به شهر سلماس ختم میشود از سلماس به آن طرف وارد حوزه ابریز مازندران میشویم.

دریاچه ارومیه در طول دوران مختلف اختلاف زیادی در طول دوه داشته است بیشتر سطح آب نسبت به سطح اب ازاد 1278 متر است که در ایتن تراز مساحت خود دریاچه به 6000 هزار کیلومتر محدود میشود از وقتی تراز می‌آید پایین مساحت هم کاهش پیدا میکند. در سال 74-75 بالاترین تراز اب دریاچه ارومیه را داشتیم به حدود 32 ملیارد متر مکعب حجم اب دریاچه ارومیه بوده تراز آب فعلی دریاچه 1270/50 متر میرسد نزدیک به 7.5 متر اختلاف ارتفاع داریم . این به خاطر تبخیر آب دریاچه ارومیه است و لازم است که این دریاچه به عنوان نگین نیلگون آذربایجان است و وجود دریاچه باعث تاثیرات مثبت  اکولوژی  در منطقه است و متاسفانه وقتی سطح اب پایین امده یک مسائلی در منطقه ایجاد شده چه از لحاظ کشاورزی چه از لحاظ امراضی که در منطقه شایع نبوده است.

رنگ آب را قرمز میبینیم ؟ علت چیست ؟

 در دریاچه ارومیه  تنها موجودی که میتواند رشد کند و این مربوط به دریاچه های شور است یک نوع سخت پوست به نام آرتمیا است . آرتمیا در دریاچه ارومیه است به اسم آرتمیااورمیانا است و اسم علمی آن است یک سری شباهت بین دریاچه ارومیه و دریاچه‌های شور در دنیا وجود دارد مثل دریاچه یوتا در امریکا که مشابه اینجاست و یک سری جلبک‌ها در فصل تابستان و بهار رشد میکنند و منبع تغذیه آرتمیا است . این رنگ به خاطر وجود همان جلبک‌هاست .

آرتمیا جانور سخت پوستی است و وقتی میزان نمک دریاچه به حد متعادل برسد رشد آن‌ها افزایش می‌یابد چون الان غلظت نمک زیاد است اینها به سمت مرده شدن حرکت میکنند و الان نمیتوانیم آرتمیا را ببینیم. یکی از شاخص‌هایی که برای وجود دریاچه ارومیه است وجود همین آرتمیا است و این‌ها مردن براشون معنی ندارد و تا 100 سال میتوانند زنده بمانند. این ارتمیاها صید میشود و یکی از منابع غذایی برای تولید آبزیان مخصوصا انواع ماهی‌ها.

ممنون و تشکر از شما. هوا خوب است و متعادل نه گرم و نه سرد . همسفر ما باشید. این نمک دریاچه ارومیه است و یه ضرب المثل است که هرچه بگندد نمکش میزنند وای به روزی که بگندد نمک. اما این نمک فکر کنم دارد می‌گندد. دریاچه ارومیه یکی از دریاچه‌های نمک در دنیا است و غلظت نمک آن بالاست مخصوصا وقتی که آب دریاچه تبخیر شده است و کاهش پیدا کرده است . نمک کاربرد زیادی دارد چه به عنوان نمک خوراکی و چه در صنعت. دریاچه ارومیه علاوه برپتانسیل نمک پتانسیا پزشکی درمانی هم دارد آب نمک فایده زیادی برای پوست دارد و از لجن دریاچه ارومیه می توان برای منظور های پزشکی استفاده کنیم .برای درمان ارتروز .

ادامه این مطلب را در قسمت دوم بخوانید

روستای زینانلو

بقیه هم کار دارند. هلو و شلیل میچینند. بعضی ها بعد از ظهرها دم غروب انگور میچینند. یعنی بعد از ظهر بیشتر برداشت انگور هست در این منطقه؟ بله

به ما گفتند صبح زود بین ساعت 7.5  8 صبح تا 10 صبح برداشت میکنند؟ ان طوری هم برداشت میکنند

این انگور نه سرخه نه سبز نه زرده. این انگور قرمزه. به زبان محلی بهش میگویند قرمز کشمش

یعنی با اینها کشمش هم درست میکنید؟

نه. اسمش اینه. ما بهش میگوییم انگور سیاه. نه اینها سیاه نیستند.

پس انگور سیاه و سفید و قرمز داریم. انگورهای دانه دار هم اسامی مختلفی دارند؟ ریش بابا. انگور طلا و قزل و انگور سیاه و صحابی و ملکی

شیره پزی هم دارید شما؟ هر روستایی تو خانه خودش دارد. شما چطور؟ تو روستاتون شیره پزی دارید؟ بله. تو حیاط میپزیم.

کی مشغول میشوید؟ آخرهای پاییز

این انگورها چند سالشونه؟ یعنی باغستانی که شما دارید.

هر سال جوان تر میکنم باغستان را. اینها را 30 سال قبل کاشتیم اما هر دو سال تغییراتی میدهیم که جوانتر شود.

آب اینجا از کجا تامین می شود؟ آب روستای شما. از آب چاه همینجا. چشمه و .. نداریم.

تا ان بالای کوه را کاشتید. آب را پمپاژ میکنند؟ بله. یک استخری هم داریم. از پایین پمپاژ میکنند تو استخر و از آنجا هم لوله ها قطره ای داریم.

تا کی برداشت انگور را دارید؟

تازه شروع شده است. تا 40 روز 50 روز ادامه دارد.

از اواسط شهریور شروع میشود و تا اواخر مهر هست؟ تا 15 ام 20 ام آبان هم هست. اینها را اصلا سرما نمیزند.

منطقه ای هم هست که انگورچینی آن دیرتر از شما شروع شود؟ یا اینکه فقط در منطقه زینانلو میشود انگور را پیدا کرد؟ اینجا کمی زودتر هست و از اینجا هم دیرتر منطقه امامزاده هست در پایین ارومیه. آقا دستتون درد نکنه.

اسم این انگور چیه آقا؟ کشمشی.

یعنی اینا را کشمش میکنید یا اسمش کشمشی هست؟ اسمش کشمشی هست.

اینجا چجوری کشمش درست میکنید شما. یعنی خوشه را از سقف آویزان میکنید. در بعضی از روستاها من دیدم انگورها را میچینند انگورهای یک کم رسیده تر از این را بعد به بند میکشند و از سقف آویز میکنند در سایه میماند تا کشمش میشود. شما هم همین کار را میکنید؟ نه. ما میزنیم به بازار. ما کشمش درست نمیکنیم. ما در روستای زینانلو که میگشتیم گفتند تنها جایی که فعلا برداشت انگور دارند آقای اسماعیل جنگجو هستند. با توجه به اینکه اطراف روستای زینانلو پر از باغ انگور هست ولی هنوز برداشتش شروع نشده است. امروز هم 12 شهریور هست که ما اینجا هستیم و هنوز برداشت انگور شروع نشده است.

آقا اسماعیل از کی برداشت انگور در روستای شما شروع میشود؟

از 30 ام شهریور

شما چرا زودتر شروع کردید؟ اینجا زود میرسد. اینجا ما یک کوهی را دور زدیم تا رسیدیم به شما. رو به آفتاب هست و گرمسیرتر از ان طرف هست. الان فقط انگور کشمشی را جمع میکنید یا انگور دیگر هم دارید؟ بله ولی انگورهای دیگر کم است.

چه انگورهایی دارید کلا؟

قرمز و سفید. همین 2 تاست.

زنبور نمیبینم تو باغتون؟ زنبور هست ولی کمه.

شیره پزی دارید؟ نه. ما درست نمیکنیم ولی اهالی درست میکنند.

از چه ساعتی برداشت انگور را شروع میکنید؟ از ساعت 5 و 5.5 صبح تا ساعت 8 صبح.

این انگورهایی که شما مشاهده میکنید سوغات شهر ارومیه است و فرآورده های انگور مثل شیره انگور هم هست و 23 ام شهریور ماه به مدت یک هفته جشنواره انگور در ارومیه برگزار میشود که محصولات انگور مثل خود انگور و شیره و کشمش و ... عرضه میشود. ما باز هم از چند نفر دیگر که مشغول برداشت هستند میخواهیم گزارش بگیریم. این خوشه های زرین انگور و اینجا شهرستان ارومیه و روستای زینانلو.

انگورچینی کار ساده ای هست یا سخت؟ یک قیچی دارد. من یکی چیدم. کاری نداره دیگه. 

انگور چیدن کار ساده ای هست خیلی هم سخت نیست اما باید جوری بچینند که بازارگیر باشد و خرابش نکنند.

دانه هاش نمیریزد؟ از درخت که میچینیم 100 درصد یکی 2 تا از دانه هاش میریزد و ممکنه به درخت گیر کند و کلا همش بریزد.

کلا شغل مردم این روستا کشاورزی هست؟ اکثرا کشاورزی هست.

چقدر انگور دارد کل روستا؟ سالی 2000 تن تا 3000 تن انگور دارد. سال پیش که انگور زیاد بود تا 5000 تن هم می رسید.

ما رفتیم ملایر. انجا هم جشنواره انگور دارند و خوشه های برترشان را حتی شماره گذاری میکنند و بعد به بهترین خوشه جایزه می دهند. توی ارومیه هم جشنواره انگور هست از 23 ام تا آخر شهریور. من میخوام فرق انگور شما با مثلا انگور زنجان و تاکستان یا قزوین یا ملایر را بدونم. اصلا فرقی دارد؟

فرقشان خیلی هست. انگور اینجا کمی شفافتره به مرور زمان میرسد و خیلی خوشمزه میشود. در ضمن انگور بی دانه ارومیه فکر نکنم در هیچ جای کشور پیدا شود.

اره. اینجا درشت و بی دانه هست. من جاهای دیگر دیدم که بی دانه ها معمولا ریزه. به خاطر خاک کوه اینجاست. خاک اینجا سفید هست و انگورش درشت میشود اصلا هورمون به این انگورها کم میزنند

در کشاورزی روستای شما از کودهای ارگانیک استفاده میشود یا شیمیایی؟ اکثرا از کود ارگانیک. پهن مرغ و حیوانات. شیمیایی صرف نمی کند الان کود دانه ای پنجاه شصت تومان هست. کود ارگانیک بهتر هم هست هم دیرتر جذب میشود داخل درخت و یک بار کود بدهیم 5 سال درخت استفاده میکند.

شما روزی چند صندوق انگور میچینی؟

بستگی دارد. هفتاد شصت هشتاد حتی صد صندوق یعنی هفتصد هشتصد کیلو.

بستگی دارد به اینکه چقدر رسیده یا خسته میشوید؟ نه خسته میشویم اگه بخواهیم رسیده را بچینیم روزی هفتصد هشتصد جعبه هم باید چید. صبح میچینیم که انگور شفاف و بازارگیر باشد. این هم از سوژه گزارش امروز ما یعنی برداشت انگور. جاتون سبز خیلی جاتون

 اینجا خالیه در این فصل بسیار خوب که بیایید و برداشت انگور را از نزدیک ببینید وقتی میخواستیم بیاییم ارومیه گفتند خنکه ولی امدیم اینجا غافلگیر شدیم. حسابی گرمه. به هر حال الان فصل انگور و جشنواره انگور هست. تا دیدار دیگر شما را به خدای بزرگ میسپاریم. 

انگور ارومیه

با نام و یاد خدای بزرگ و مهربان. سلام کاربران خوب و دوست داشتنی کجا بریم. همچنان همراه ما هستید در ایرانگردی. اینجا استان آذربایجان غربی و شهر زیبای ارومیه هست که در یک روز گرم تابستانی و ان هم در اواسط شهریور آمدیم به روستای زینانلو که در هفت هشت کیلومتری شهر ارومیه هست و برداشت انگور را میخواهیم برای شما ضبط کنیم. برداشت انگور در این فصل تازه شروع می شود یعنی اوایلش هست به همین دلیل کشاورزهای زیادی را در باغها نمی توانیم ببینیم. دیگه تقریبا میتوان گفت از اواخر شهریور و اوایل مهر برداشت اوج میگیرد و جشنواره انگور هم از 23 ام شهریور ماه تا اخر شهریور ماه در شهر ارومیه هست و بهونه ما همین شده که به شهر ارومیه امدیم. حالا قراره برویم بین کشاورزای عزیز و از برداشت انگور برای شما بگوییم. همسفر ما باشید.

شما خیلی انگور میخوری؟ نه. این همه انگور. چرا؟ چون داخل انگور هستم. یه خوشه دیگر برای من میچینی که رسیده رسیده باشه. یک دونه بسه.

انگور اینجا مال کوه هست زود میرسه از 22 ام شروع کردیم 22 ام ماه پیش و تا الان داریم میچینیم و الانم 12 شهریوره.

چند هکتاره؟

زمین 2 هکتاره.

فقط آقای جنگنجو انگور میچینه. چجوریه؟

اینجا بالای کوه هست و اصلاح کردن انگور هم خیلی مهمه. اگر انگور را زیاد انگشت بگذاری روش دیر میرسه.

گرمه اینجا. من قشنگ عرق کردم؟

اینجا از زمین بالاتره و نزدیکتره به خورشید و هواش گرمتر میشود و الان اگر به باغات پایین بروید انگورش زیاد نرسیده اما اگه بیایید بالاتر برداشت انجام میشود.

خواص انگور چیه؟

انگور گرمه و برای سردی مزاج خوبه. شیره انگور را میگیرند و حلوا باهاش درست میکنند و شیرینی درست میکنند و با مغز گردو استفاده میکنند. همه چی میشه باهاش درست کرد.

اینا انگور با دانه هست یا بی دانه؟

اینها انگور بی دانه هست. چند نوع انگور داریم : شیبابا و حسینی و انگور سفید و انگور قرمز کشمش و انگور قزل.

انگور ریش بابا یا شیبابا؟

شیبابا. اونها با دانه هستند مثل حسینی و قزل. قرمز کشمش و سفید هم دانه ندارند.

تو ملایر که بودیم و برداشت انگور را داشتیم انگورها را یه جایی روی افتاب قشنگ پهن میکردند که کشمش بشود یا تیزاب میکردند. اینجا هم این کار را میکنند یا نه؟

اینجا دیگه اینکار را نمیکنند چون انگوری که قیمتش چهار پنج هزار تومنه دیگه نمی آیند باهاش اینکار کنند.

یعنی اینها دیگه به بازار مستقیم میرسد. صادر هم میشود؟

قبلا به روسیه ( مسکو) صادر میکردند. الان به خاطر تحریم ها صادر نمیکنند. الانم بازار باز شده است. قبلا چهار پنج سال پیش که صادر میکردیم کیلویی 8 تومان. الان داخل بازار میدهیم کیلویی 5 تومن.

یعنی بازار داخلی الان بهتر هست؟

بازار داخلی اگر مثلا خارج بیاد اینها را ببرد بازار داخل الان انگوری که من میچینم میزنیم به بازار 5 تومان وقتی انگور زیاد شد 2 تومان میشود.

این انگورهای بسیار زیبا و خوشمزه ای که دارید نگاه میکنید صبح زود از توی باغهای روستای زینانلو برداشت شده است در حومه ارومیه

چند کیلومتری ارومیه هست؟

7 یا 8

من دیدم فقط شما دارید داخل باغ انگور میچینید. تنها هستید؟ چرا بقیه روستایی ها نمیان. این همه باغ انگور و همه هم رسیده.

روستای گلبهی ارومیه

منطقه سیلوانا که الان ما نزدیک ابشار در روستای گلبهی هستیم و این منطقه جز 19 نقطهای است که در جهان به عنوان نقاط اکسیژن خالص ثبت شده است

به خاطر اب و هوای خوب شادابی را می توان در چهره اهالی روستا مشاهده کرد

اب فراوان است ؟

خدارو شکر بله .و ابشار این منطقه هم فصلی نیست

ما الان رسیدیم به منطقه ای که باید ماشین را پارک کنیم و پیاده روی کنیم در حدود 200-300 متر تا به دهانه ابشار برسیم

باید یک مقدار پایین تر برویم در دره

راننده های ما رفتند در منشا ابشار نشستند و کلی کیف میکنند

ابشار سوله دوکل 

یه جایی اومدیم روی صخره نه دلمون میاد بریم نه میتونیم درست تصویر بگیریم  و فضای عجیب غریبی است

خوب اگه بخواهید این مناطق را که بکر هستند ببینید مجبوریم این سختی ها را بکشیم و شما این سختی ها را بکشیدتا بینندگان ببینند و به این مناطق بیایند و لذت ببرند .خیلی هم خوبه ؟

بهمون بگید ارتفاع این ابشار چقدر است ؟ و ابشار شیبی است یعنی از یک سطحی میریزه پایین

این ابشار 50-60 متر ارتفاع دارد و برفهایی که در مرزهای ایران و ترکیه آب میشوند تامین کننده آب این منطقه هستند و از بین آن صخره ها می آید و به روستا می رود

آب خنکی هم دارد ؟

بله و دائمی است

این منطقه به نام سیلوانا معروف است و به زبان کردی یعنی محل پرواز عقاب ها .اینجا دشت بزرگی است و عقاب ها راداریم گرگ مخصوص این منطقه را داریم و سمور هایی  که در این منطقه هستند و سوسمارهای کوهی

گیاهان دارویی در این منطقه به وفور یافت میشوند

بار چندم است که می ایید ؟

دیگه از دستم در رفته .

چقدر از این سوزه ها در ارومیه است ؟

ابشار سولوک را داریم که فصلی است و در بهار بیشترین میزان را دارد

ابشار مارمیشو را داریم .کنار منطقه مارمیشو که بیشتر فصلی هستند

زمستان پربرف است

بله تا اوایل خرداد این منطقه پربرف است

آب این ابشار که خنک و گواراست و از کوه ها سرچشمه میگیرد و به روستا میرود از مرز سه کشور ترکیه عراق و ایران سرچشمه میگیرد و هم مصرف کشاورزی دارد و هم به دریاچه ارومیه می رود

مردم بومی و محلی که در این منطقه هستند کرد هستند و بیشتر دامدار هستند و در این منطقه سیاه چادر زدند و پشم ها را میشستند معمولا اقایان به نگهداری از گله می پردازند و خانم ها به کارهایی که در خانه انجام میشود از جمله شستن پشم ها برای بالش و لحاف و دیگر محصولات .

نخ ریسی و پشم ریسی و ....

بله همه اینها که انجام میدهند

این منطقه همه کرد نشین هستند ؟

بله  کردهای شکار از ایل های میلان هرکی و زازاک اینجا زندگی می کنند

خیلی ممنون دستتون درد نکنه و یک توضیحی در مورد قومیت های ارومیه بگید

بیشتر ساکنان شهرستان ارومیه ترک و کرد  هستند .

می توان گفت بیشتر قومیت ها را در شهر ارومیه میتوان دید

بله اسم شهر ارومیه به رنگین کمان قومیت ها مشهور است.

تمام قومیت ها در صلح و صفا در کنار هم زندگی میکنند و ارتباط خوبی با هم دارند

ابشار سلابه کل

بانام و یاد خدای بزرگ و مهربان سلام به همسفر های خوب و دوست داشتنی خودم و همراهان عزیز کجا بریم همراه ما هستید در ایران گردی در استان اذربایجان غربی شهر ارومیه

و جاذبه های دیدنی آن را مرور میکنیم امروز از شهر ارومیه فاصله گرفتیم و می خواهیم به اطراف آن برویم  و جاذبه های گردشگری ان را به شما معرفی کنیم سد زیبای شهر چای را در پشت سر من مشاهده میکنید و فضای خوبی که پشت سر من است .دو دوست عزیز همسفر من هستند و قراره که جاذبه ها را به ما معرفی کنند

اینجا کجاست ؟

منطقه سیلوانا 20 کیلومتری ارومیه است و به سمت ابشار سلابه کل است برویم .در طول مسیر سد شهر چایی را میبینیم از رودخانه های سیلوانا سرچشمه گرفته .این سد از اب رودخانه ایجاد شده است و اب رودخانه زمین های کشاورزی پایین شهر را تامین میکند و بعد این اب به سمت به دریای ارومیه می ریزد

این دو روستا روستای کرد نشین منطقه هستند به اسم روستای سیلوانا و راژان

چقدر مسیر داریم تا برسیم به ابشار زیبا؟

عرض سلام دارم به همه خوانندگان کجا بریم در حدود 60 کیلومتر فاصله داریم تا برسیم به ابشار

و اب و هوای ارومیه در چند روزی که ما در اینجا قرار گرفتیم تقریبا گرم بوده است .شب ها هوا سرد است اما در طول روز میانگین دما 30-34 درجه است ولی از شهر که فاصله میگیریم مناطقی را میبینیم که برف دارد و مناطقی را میبینیم که عشایر انجا هستند

کدو الان در مزرعه کدو هستیم خیلی سرسبز ودیدنی .و روستا و کوهستانی که پشت سرمان است

اینجا کجاست ؟

روستای زیوه از بخش های سیلوانا که از بخش های حاصل خیز این منطقه است و مناطق کوهستانی دارد در زمستان که این مناطق برف دارد بعد از اب شدن برف ها از همان اب استفاده میشود و این منطقه به خاطر هوای خوبی که دارد .کدو میکارند و محصولات باغی دارد سیب و گیلاس و زرد الو ولی بیشترین محصولاتش باغی است .

این کدو بیشتر از تخمه اش استفاده میکنند ؟

بله همان تخم کدو که در اجیل است

اقا چندمین باره که به این منطقه می ایید ؟

5-6 بار .راهی نیست ها من جای شما بودم همیشه می امدم

کار زیاد ومشغله زیاد نتونستیم بیاییم

در زیوه جای تاریخی داریم؟

بله تپه های تاریخی است منطقه خوش اب وهواست . و همین باعث شده که بشر اینجا سکونت داسته باشد 

در یکی از این روستا ها  کتیبه ای کشف شده به اسم موانا و الان در موزه ارومیه نگهداری می شود من دعوت میکنم از این کتیبه هم دیدن کنید به خط میخی است و یکی از این کتیبه هایی که سالم پیدا شده است و راجع به یکی از معابد هست

چقد راه داریم تا ابشار ؟

15-20 کیلومتر

به سمت ابشار که نزدیک میشویم هوا خنکتر میشود البته این منطقه به خاطر سردی اب و هوا محصولات کشاورزیش بعد از شهر ارومیه به ثمر مینشیند و به بازار ارومیه هم می اورند

این پونه است از خانواده نعنا یک چشمه اب اینجاست و چراگاه اسب ها و مادیان ها .اینجا برای کسانی که حرفه عکاسی دارند خیلی خوب هست و برای پیداکردن سوژه عکاسی در این فصل بسیار مناسب است

اقای خوشبخت در حرفه عکاسی مشغولند و اکثر نقاط ایران را گشتند .